Në një kontekst të politikave në zhvillim për të reduktuar përqindjen e emetimeve të CO2 dhe për të arritur neutralitetin e klimës, transporti, i cili përfaqësonte 29% të ekuivalentit global të CO2 në 2019, ka nevojë për të gjitha zgjidhjet e mundshme për të promovuar dekarbonizimin e tij. Një nga këto zgjidhje përfshin rritjen e prodhimit dhe konsumit të biokarburanteve. Shumë njerëz nuk e dinë se çfarë janë biokarburantet e gjeneratës së dytë dhe të tretë.
Në këtë artikull do t'ju tregojmë se cilat janë biokarburantet e gjeneratës së dytë dhe të tretë, karakteristikat e tyre, si prodhohen dhe shumë më tepër.
Gjenerata e pare
Biokarburantet e gjeneratës së parë janë një lloj karburanti i prodhuar nga lëndët e para me origjinë biologjike, siç janë kulturat bujqësore ose produktet pyjore. Këto biokarburantet konsiderohen si "gjenerata e parë" sepse ishin të parat që u zhvilluan dhe u përdorën në një shkallë të gjerë si një alternativë ndaj lëndëve djegëse tradicionale fosile, si nafta dhe benzina.
Një nga biokarburantet më të zakonshme të gjeneratës së parë është etanoli, e cila merret kryesisht nga kulturat e misrit, kallam sheqerit, panxharit dhe produkteve të tjera të pasura me sheqerna ose niseshte. Procesi i prodhimit të etanolit përfshin fermentimin e këtyre materialeve organike për të kthyer sheqernat në alkool. Etanoli që rezulton përzihet me benzinë në përmasa të ndryshme dhe përdoret si karburant automjetesh në shumë vende të botës.
Një tjetër biokarburant i gjeneratës së parë është bionaftë, e cila prodhohet nga vajrat bimore, si vaji i sojës, farave të rapës ose palmës dhe yndyrave shtazore. Procesi i prodhimit të bionaftë përfshin transesterifikimin e këtyre vajrave dhe yndyrave, i cili i shndërron ato në një lëndë djegëse të lëngshme që mund të përdoret në motorët me naftë.
Fillimisht, këto biokarburantet u konsideruan një opsion tërheqës sepse ato ofronin një burim energjie të rinovueshme që mund të ndihmonte të zvogëlojë varësinë nga lëndët djegëse fosile dhe të zbusë efektet e ndryshimeve klimatike duke reduktuar emetimet e gazeve serrë. Megjithatë, me kalimin e kohës, janë ngritur shqetësime për qëndrueshmërinë dhe efektet e saj negative, si konkurrenca për tokën bujqësore dhe burimet natyrore, shpyllëzimi dhe ndikimi në sigurinë ushqimore.
Cilat janë biokarburantet e gjeneratës së dytë dhe të tretë?
Brezi i dytë
Biokarburantet e gjeneratës së dytë janë një evolucion i biokarburanteve të gjeneratës së parë që prodhohen nga lëndë të para që nuk janë të destinuara për konsum njerëzor dhe që paraqesin një qasje më të qëndrueshme dhe efikase për sa i përket burimeve. Ndryshe nga e para, biokarburantet e gjeneratës së dytë janë Ato merren nga materiale lignocelulozike, si mbetjet bujqësore, pyjore ose kulturat jo të ngrënshme.
Një nga më të dalluarit është bioetanoli celuloz. Kjo prodhohet nga dekompozimi i celulozës, hemicelulozës dhe linjinës që përmbahen në materialet bimore si p.sh. mbetjet e të korrave, kashtë, bagas kallam sheqeri dhe dru. Procesi i prodhimit është më kompleks se ai i etanolit të gjeneratës së parë, pasi përfshin përdorimin e enzimave dhe mikroorganizmave për të zbërthyer këto struktura celulozike në sheqerna të fermentueshëm, të cilët më pas shndërrohen në etanol. Kjo qasje bën të mundur përfitimin e materialeve që më parë konsideroheshin mbetje dhe minimizon konkurrencën me prodhimin e ushqimit.
Një tjetër biokarburant i gjeneratës së dytë është bionaftë nga vajra jo të ngrënshëm, si vajrat e algave, jatrofa dhe kultura të tjera jo ushqimore. Këto vajra përdoren për të prodhuar bionaftë në mënyrë të ngjashme me bionaftën e gjeneratës së parë, por pa përdorur vajra bimore të kategorisë ushqimore, gjë që redukton ndikimin në sigurinë ushqimore.
Ato konsiderohen si një alternativë më e qëndrueshme ndaj atyre të gjeneratës së parë, pasi përfitojnë nga burimet e biomasës që nuk janë konkurruese me prodhimin e ushqimit dhe mund të kontribuojnë në reduktimin e emetimeve të gazeve serrë. Për më tepër, këto biokarburantet kanë potencialin për të të shfrytëzojë tokat margjinale dhe mbetjet bujqësore, duke reduktuar kështu presionin mbi burimet natyrore dhe shpyllëzimin.
Brezi i tretë
Biokarburantet e gjeneratës së tretë janë një klasë më e avancuar dhe e specializuar e biokarburanteve që prodhohen nga mikroorganizmat ose algat dhe përfaqësojnë një qasje edhe më të qëndrueshme dhe efikase për prodhimin e energjisë së rinovueshme në krahasim me gjeneratat e mëparshme. Një nga burimet më të dukshme të biokarburanteve të gjeneratës së tretë është bionaftë e mikroalgave.. Në këtë proces, shtame specifike të mikroalgave rriten në pellgje ose reaktorë, dhe këto mikroalga grumbullojnë lipide të pasura me vaj.
Vajrat më pas nxirren dhe shndërrohen në bionaftë duke përdorur procese kimike të ngjashme me ato të përdorura për bionaftën e gjeneratës së parë dhe të dytë. Kultivimi i mikroalgave ofron disa përparësi, pasi këto bimë të vogla ujore mund të rriten në kushte të ndryshme, duke përfshirë ujin e kripur dhe ujërat e zeza, dhe Ata nuk konkurrojnë me prodhimin e ushqimit dhe as zënë sipërfaqe të mëdha toke.
Një teknologji tjetër në zhvillim në gjenerimin e biokarburanteve të gjeneratës së tretë është prodhimi i hidrokarbureve të avancuara nga mikroorganizmat e modifikuar gjenetikisht, si bakteret dhe maja. Këta mikroorganizma janë krijuar për të prodhuar komponime që ngjajnë me hidrokarburet që gjenden në lëndët djegëse fosile, siç është nafta e papërpunuar. Ndërsa rriten, ato grumbullojnë këto komponime të cilat më pas mund të nxirren dhe rafinohen në biokarburantet, si benzina sintetike ose nafta.
Kjo teknologji është në zhvillim e sipër dhe ka potencialin për të ofruar një alternativë shumë efikase dhe të shkallëzueshme ndaj lëndëve djegëse fosile. Biokarburantet e gjeneratës së tretë janë premtuese sepse jo vetëm që bazohen në burime joushqimore dhe nuk konkurrojnë me prodhimin ushqimor, por gjithashtu mund të përdorni tokë margjinale ose burime që përndryshe nuk do të përdoreshin. Për më tepër, ato mund të kenë një ndikim më të ulët mjedisor dhe të reduktojnë ndjeshëm emetimet e gazeve serrë.
Objektivi i biokarburanteve të gjeneratës së dytë dhe të tretë
Rëndësia e biokarburanteve të gjeneratës së dytë dhe të tretë për sektorin e transportit është e rëndësishme në kontekstin e ambicieve tona për të arritur një peshë minimale prej 28% të energjisë së rinovueshme në transport deri në vitin 2030. Por pse mund të konsiderohen si lëndë djegëse të rinovueshme?
Kur biokarburantet digjen në motorët me djegie të brendshme, dioksidi i karbonit lëshohet në atmosferë. Kjo përthithet përsëri nga bima, e cila e shndërron atë në biomasë, me një bilanc neto të CO2 në proces. Kjo do të thotë se megjithëse emetimet vazhdojnë, asnjë emetim i ri nuk shtohet në atmosferë. Nëse këto rrugë kombinohen me teknologjinë e kapjes dhe ruajtjes së dioksidit të karbonit, emetimet negative janë të mundshme.
Shpresoj që me këtë informacion të mund të mësoni më shumë për biokarburantet e gjeneratës së dytë dhe të tretë dhe karakteristikat e tyre.