Jak małemu krajowi pozbawionemu złóż ropy naftowej udało się obniżyć koszty energii, zmniejszyć zależność od ropy naftowej i zostać liderem energii odnawialnej?
W ciągu ostatnich 10 lat Urugwaj z kraju uzależnionego od paliw kopalnych stał się jednym ze światowych liderów w wytwarzaniu energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza wiatru. To zaskakujące osiągnięcie nie tylko pozwoliło krajowi obniżyć koszty energii, ale także poprawić jego odporność na zmiany klimatyczne i wzmocnić niezależność energetyczną.
Czy tania ropa oznacza koniec OZE?
Obecnie ponad 30% energii elektrycznej w Urugwaju pochodzi z energii wiatrowej, podczas gdy w krajach takich jak Brazylia ledwo przekracza 6%. Rząd Urugwaju spodziewa się, że liczba ta będzie nadal rosła, osiągając cel na poziomie 38% do 2017 r., co plasowałoby Urugwaj bardzo blisko światowego lidera, Danii, która 42% swojej energii elektrycznej wytwarza z wiatru.
Postęp ten był możliwy dzięki połączeniu korzystnych warunków dla wytwarzania energii z wiatru, inwestycji publicznych i prywatnych oraz długoterminowego planowania energetycznego. Wdrożone polityki nie tylko obniżyły koszty energii, ale także poprawiły bezpieczeństwo energetyczne kraju.
Korzystne warunki dla energetyki wiatrowej w Urugwaju
Urugwaj charakteryzuje się rzeźbą terenu, która początkowo nie wydawała się idealna dla energii wiatrowej ze względu na łagodnie nachylone ukształtowanie terenu. Jednak badania pomiarowe wiatru prowadzone od 2005 roku zaskoczyły techników i naukowców:
Urugwaj dysponuje stabilnymi zasobami wiatru przez cały rok, co pozwoliło na montaż turbin wiatrowych osiągających do 50% ich mocy nominalnej. Stawia to kraj w korzystnej pozycji na tle innych krajów, takich jak USA, gdzie w 34 roku farmy wiatrowe wykorzystywały 2014% swojej mocy.
Rozwój turbin wiatrowych najnowszej generacji oraz większa stabilizacja wiatru pozwoliły na znaczną poprawę efektywności farm wiatrowych w Urugwaju, co znajduje odzwierciedlenie w stałym wzroście mocy zainstalowanej w kraju.
Długoterminowe planowanie energetyczne
Jednym z najważniejszych czynników, który przyczynił się do sukcesu Urugwaju w dziedzinie energii odnawialnej, było długoterminowe planowanie strategiczne. Plan energetyczny na lata 2005-2030, opracowany i wdrożony przy wsparciu wszystkich partii politycznych w kraju, zapewnił ramy stabilności dla inwestorów krajowych i międzynarodowych.
W przeciwieństwie do innych krajów Urugwaj nie korzysta z dotacji, aby przyciągnąć inwestycje w energię odnawialną. Zamiast tego rząd zaproponował przetargi z jasnymi gwarancjami i przejrzystymi przepisami, tworząc bezpieczne środowisko dla inwestorów. Umowy podpisane z przedsiębiorstwami energetycznymi obowiązują do 20 lat, co zapewnia stabilność dochodów inwestorów.
Wpływ zmian klimatycznych i susz
Dywersyfikacja matrycy energetycznej Urugwaju umożliwiła wytwarzanie ponad 90% energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, w tym z elektrowni wodnych, wiatrowych, biomasy i energii słonecznej. Ta zmiana ma fundamentalne znaczenie dla łagodzić skutki suszy które stają się coraz częstsze ze względu na zmiany klimatyczne.
Tamy wodne, które przez wiele lat stanowiły główne źródło energii w kraju, zostały dotknięte suszami wywołanymi globalnym ociepleniem. Jednakże energia wiatrowa uzupełnia energię hydroelektryczną, umożliwiając magazynowanie wody w tamach podczas wietrznych okresów.
Według kilku badań sezony suszy będą w przyszłości dłuższe i częstsze, co sprawi, że wyłączne uzależnienie od energii wodnej stanie się niezrównoważone. Urugwaj podjął właściwą decyzję, dywersyfikując swoją matrycę w kierunku energii odnawialnych.
Innowacje i eksport energii odnawialnych
Rozwój energetyki wiatrowej w Urugwaju nie tylko przyniósł krajowi korzyści wewnętrzne, ale także otworzył nowe możliwości eksportu czystej energii. Urugwaj eksportuje obecnie energię elektryczną do krajów sąsiednich, takich jak Argentyna i Brazylia, co pozwoliło mu na generowanie obcej waluty i wzmocnienie gospodarki.
Ponadto na wielu forach międzynarodowych wymieniano Urugwaj jako model do naśladowania w procesie transformacji energetycznej. Inne kraje w regionie i na świecie oceniają możliwość wdrożenia podobnej polityki przyspieszającej dekarbonizację.
Rola partnerstwa publiczno-prywatnego
Jednym z kluczowych aspektów, który ułatwił rozwój energii odnawialnej w Urugwaju, było wykorzystanie partnerstw publiczno-prywatnych. W tym modelu za instalację i konserwację turbin wiatrowych odpowiedzialne są firmy prywatne, natomiast spółka państwowa UTE zarządza siecią dystrybucyjną i zapewnia zakup energii od firm prywatnych.
Takie podejście umożliwiło Urugwajowi znaczne obniżenie początkowych kosztów inwestycji i przyspieszenie włączania energii odnawialnej do swojej sieci elektrycznej. W 2009 roku Urugwaj rozpoczął serię międzynarodowych aukcji na budowę farm wiatrowych w kraju, co spowodowało ostrą konkurencję między firmami oferującymi konkurencyjne stawki za dostawę do krajowej sieci.
Sukces tego modelu był taki, że w ciągu kilku lat Urugwajowi udało się całkowicie przekształcić swoją matrycę energetyczną, w której w 38 r. ponad 45% energii pochodziło z wiatru, a 2018% z hydrauliki.
Zielony wodór: przyszłość energii w Urugwaju
Urugwaj nie ustaje w poszukiwaniu 100% czystej energii. Kolejnym krokiem będzie wytwarzanie zielonego wodoru, uznawanego za kluczowy dla dekarbonizacji trudnych sektorów, takich jak transport ciężki i przemysł.
Obecnie Urugwaj ocenia różne propozycje przeprowadzenia projektów pilotażowych dotyczących zielonego wodoru z myślą o międzynarodowym eksporcie czystych paliw, takich jak metanol czy amoniak. Rząd Urugwaju ustalił plan działania, dzięki któremu do 2040 r. stanie się kluczowym graczem na światowym rynku ekologicznego wodoru.
Aby osiągnąć ten ambitny cel, Urugwaj stara się przyciągnąć prywatne inwestycje, zarówno krajowe, jak i międzynarodowe, które sfinansują niezbędną infrastrukturę i tym samym wzmocnią jego wiodącą pozycję w sektorze energii odnawialnej.
Dzięki tym postępom Urugwaj w dalszym ciągu pokazuje, że transformacja energetyczna w kierunku zrównoważonej przyszłości jest nie tylko możliwa, ale także opłacalna ekonomicznie i korzystna dla przyszłych pokoleń.