Kune vanhu vazhinji vasingazive zvakanaka ndiani akagadzira mwenje. Kunyangwe ichigona kutaurwa zviri pamutemo kuti mwenje wemagetsi wakagadzirwa naThomas Alva Edison, hazvina kudaro zvachose. Izvo ndezve mugadziri uyo musi waGumiguru 22, 1879, akabudirira mukuyedza kwake kuvhenekera girobhuvhuru yemagetsi ine magetsi. Nekudaro, kutaura kuti Edison ndiye akagadzira mwenje kuri kurerutsa kuedza kwemamwe masayendisiti akapa zvipo zvakawanda kune izvi.
Muchikamu chino tichaudza iwe kuti ndiani akagadzira mwenje uye ndeapi matanho ekuti uwane izvi.
Ndiani akagadzira mwenje
Vanhu vazhinji vanotaura nezvaThomas Edison kana vachitaura nezvekuti ndiani akagadzira mwenje. Nekudaro, izvi zvakareruka. Kune mabasa akati wandei akafanotangira maviri akaita kuti Thomas Edison akwanise kupedzisa maitiro. Girobhu rekutanga raEdison rakangotora maawa gumi nematanhatu nehafu chete. Uku kwaive kutanga kwegadziriro yekuvandudza nguva dzese kwakatiunzira magetsi atinogona kushandisa nhasi.
Edison ndiye wekutanga kugadzira yakakwenenzvera kabhoni filament iyo yaipenya nekufamba kwemagetsi uye yaigona kubata. Iyi filament yaive mukati megirazi bhero. Chinangwa chaive chekuparadzira magetsi nemazvo. Nenzira iyi, Edison akauya kuzogadzira girobhu rekutanga remagetsi. Kusvika panguva iyoyo, kuvhenekerwa kwemigwagwa nedzimba kwaiiswa magetsi negasi, mafuta, parafini uye zvigadzirwa. Izvi zvakakonzeresa mamwe matambudziko ekufema kune vamwe vanhu sezvo gasi raifanirwa kuramba richidya richiendesa carbon dioxide mumhepo.
Zvisinei, kuna Thomas Edison, sevanyori vese, Yakatsigirwa nevamwe vazhinji vakafumura vaive mapiyona mumunda wemagetsi. Naizvozvo, kutaura kuti Thomas Edison ndiye akagadzira mwenje zvakanyanyisa. Mumwe wemienzaniso yekufambira mberi kwemagetsi ndiAlessandro Volta. Akanga ari mutariri wekugadzira bhatiri remagetsi, pakati pezvimwe zvinhu zvakawanda. Iyo volt nemagetsi mazwi akagadzirwa nekuda kwekukudzwa kwake. Ndiye murume wekutanga akakwanisa kugadzira filament incandescent pakapfuura iyozvino. Uye akazviita zvisingasviki mugore ra1800, ndiko kuti, makore 79 Thomas Edison asati.
Zvese izvi zvinoita kuti Edison asiri iye wekutanga kugadzira mwenje we incandescent, asi kuti igare kwenguva refu. Mamwe masayendisiti nevanoona sekuti Henry Woodward, Mathew Evans, Humphry Davy, James Bowman Lindsay uye vamwe vazhinji vakagadzira vaive vatogadzira marambi erudzi urwu. Neichi chikonzero, Edison akadhirowa pamabasa angangoita makumi maviri nemaviri ekutanga.
Sei Edison akagadzira mwenje
Ramba uchifunga kuti Thomas Edison aisave iye akafukunura girobhu racho, asi uyo akagadzira iyo ichagara kwenguva inonzwisisika. Izvozvowo zvinotaurwa nezve huwandu hwesimba raunoshandisa. Ramba uchifunga kuti panguva iyoyo pakanga pasina magetsi ekugadzira zvakakwirira sezvazvino. Naizvozvo, iko kushandiswa kwesimba kweye incandescent mwenje girobhu yakanga iri poindi yekutarisa kana uchigadzira girobhu. Izvo zvinoenda kune chengetedzo. Girobhu mwenje raifanira kugadzirwa raive rakachengeteka zvachose kushandisa.
Iwo apfuura mamodheru akagadzirwa haana kubata zvakanyanya uye aida yakawanda magetsi emagetsi. Zvimwe zvaive zvipfupi uye zvisingagadzirike. Saka Edison akagadzira mwenje wakareba kwazvo, unodhura uye wakavimbika. Zvisinei, aifanirwa kukwikwidza zita remuvambi wechiedza mumatare, vamwe havana kufunga kuti ndiye wekutanga.
Kana tikaongorora vamwe vavambi uye kurudziro yaive naEdison mavari, tinogona kushamisika uye kubvisa pfungwa yekuti Edison ndiye akagadzira mwenje.
William Sawyer
Izvo ndezve mugadziri wechiChirungu uyo anokwanisa kugadzira mwenje wekupisa wakafanana neiyo Edison yaakaita. Muchokwadi, akange anyoresa patent gore pamberi pake. Izvi zvaizoita kuti Sawyer muvambi wechokwadi wechiedza. Kusimbisa izvi, United States Patent Hofisi yakaziva, muna 1883, kuti basa raEdison raive rakavakirwa paSawyer. Edison akapokana nenyaya yemusoro wemusoro kwemakore matanhatu. Pakupedzisira, kuvandudzika kwavo kune yakakwira-simba kabhoni filament yakazoonekwa seyechokwadi uye vakaumba kambani yakabatana kuvandudza nekuparadzira zvigadzirwa muEngland. Nenzira iyi, Sawyer naEdison vakaponesa zviuru zvehondo zvepamutemo.
Pakati pekutanga kunyorera kwebhuru remuvambi wemagetsi emagetsi tinoona kuti yaishandira kujekesa migwagwa. Nekuwana mwenje wakavimbika uyo waisada simba rakawandisa, yaive nechishandiso chinenge chiriporipocho. Mwaka wakatevera, muna 1880, iyo steamboat Columbia yekambani yeOregon Railroad & Navigation yakabatidza makamuri ayo ne 118 Edison bulbs. Muna 1881, New York ndiro raive guta rekutanga pasirese rine magetsi nemagetsi, uye rakatanga kuvhenekerwa nemagirobhu emagetsi, ayo anozotora gasi zvishoma nezvishoma. Sezvineiwo, lTambo dzekutakura simba dzaive pasi pevhu, pachinzvimbo chekukwidziridzwa.
Iko kushanduka kwebhuru girobhu
Isu tinoziva kuti girobhu racho remwenje remwenje iro rakagadzirwa munguva idzodzo, rakashanduka pamatanho makuru kusvika nhasi. Incandescent bulbs yaive nedambudziko kusvika nguva pfupi yadarika kuti chete 10% yemagetsi yakashandurwa kuita mwenje. Mamwe ese simba rinoshandiswa negirobhu mwenje rinoshandurwa kuita kupisa. Izvi hazvishande kubva pasimba rekuona.
Izvo zvavari kufunga pano kupedza kupera kwesimba uye kuchengetedzwa kwemagetsi emagetsi. Mune mamwe mazwi, girobhu rakabatidzwa rinopisa zvekuti rinogona kupisa zvese zvakaiswa pairi. Isu tinoziva kuti nhasi zvagadziriswa dambudziko iri nemagetsi anoshanda magetsi.
Ndinovimba kuti neruzivo urwu unogona kudzidza zvakawanda pamusoro pekuti ndiani akagadzira mwenje nenhoroondo yayo yese.