Imwe yemafungiro ane hukama nenzvimbo yechisikirwo iyo yakavhiringika neecosystems ndiyo iyo biome. Iyo ipfungwa inobatanidza iyo yakazara nzvimbo yenzvimbo uko maruva, mhuka nemamiriro ekunze akagovaniswa. Zvinogona kutaurwa kuti chikuru chinotarisa chikonzero chekuvapo kweimwe biome kana imwe mamiriro ekunze. Zvichienderana nerudzi rwemamiriro ekunze, akasiyana mamiriro anogona kuvapo pakuumbwa kwehupenyu uye kukura kwayo.
Muchikamu chino tichaudza iwe nezve ese biome maitiro uye akasiyana marudzi aripo.
Mhando huru
Isu tinoziva kuti iyo biome ndicho chikamu chinopatsanura iyo biosphere kwazviri akasiyana masayendisiti uye mamiriro ekunze ane zvakafanana tsika. Ndokunge, kune hukama pakati pezvinhu zvipenyu uye mamiriro ekunze anotarisa mhando yemaruva nemhuka zvinoitika. Zvichienderana nemhando yemamiriro ekunze uye mamiriro ezvinhu aripo, rudzi rwehupenyu kana rumwe runogona kukura. Mune imwe nzira yakajairika, tinogona kuti iyo biome chikamu chakasarudzika chepasi panogovaniswa mamiriro ekunze, zvinomera nemhuka.
Pakati pehunhu hukuru hwatinowana mubiome isu tine mamiriro ekunze aripo anoenderana zvakanyanya nekunaya uye tembiricha. Idzi mbiri ndidzo misiyano iyo inonyanya kugadzirisa mamiriro ezvinhu ezvimwe zvinhu. Mhando dzakasiyana dzebiomes munyika dzinosiyaniswa nemamiriro uye nharaunda dzezvinhu zvipenyu zvinokura. Rudzi rwehuswa, pamwe, chinhu icho panogona kucherechedzwa shanduko huru. Chinhu chikuru chinotsanangura mhando yebiome ndiyo mamiriro ekunze.
Tinogona kutaura kuti izwi rekuti biome rinowanzo nyonganiswa nemhando huru dzenzvimbo dziripo. Habitats inowanzozonzi ecosystems kana ecozone.
Musiyano uripo pakati pebiome, ecozone, ecosystem uye pekugara
Idzi pfungwa ina ndidzo dzinowanzo nyonganiswa kana uchitaura nezve idzi nyaya. Muchidimbu chemamiriro ezvakatipoteredza nehunhu pane akasiyana mazano ane mamiriro akafanana kana hunhu. Isu ticha tsanangura kuti ndedzipi pfungwa huru dzinowanzo nyonganiswa uye zvinoreva imwe neimwe:
- Ecozones: Iko kuwedzerwa kwenzvimbo yepasi apo patinowana zvipenyu zvakaita semhuka uye zvirimwa zvakagadzirwa zvakasiyana. Aya mafomu ehupenyu akakurira mune yakasarudzika dunhu nekuda kwekuvapo kwezvipingaidzo zvakasikwa senzvimbo dzemakomo, nyanza, nyanza hombe kana magwenga, pakati pevamwe. Icho chikamu chakakura uye chakatemerwa pazvinhu zve geological shanduko uye mapatani ekuparadzira mumhuka nezvirimwa.
- Habitats: Iyo imwe yemifungo iyo inowanzo kanganiswa nepfungwa ye biome. Idzi ndidzo nzvimbo dzinogarwa nerumwe rudzi, angave zvirimwa kana mhuka. Iyo yekugara inowanzo ine uye inochengetedza anodiwa mamiriro ezvakatipoteredza kuitira kuti zvipenyu zvikure nekukura nemazvo.
- Ecosystems: Musiyano mukuru uripo pakati pebyomes uye ecosystem ndeyekuti zvinogona kutaurwa kuti iyo biome seti yezvisikwa zvipenyu umo zvipenyu zvese zvinogara mune imwe nharaunda uye zvine hukama zvakanyanya munharaunda yazvo uye neumwe neumwe. Kubva pane izvi zvinogona kutaurwa kuti ecosystem ndiko kudyidzana kuripo pakati peabiotic zvinhu uye biotic zvinhu. Ndokunge, mune ecosystem hukama huripo pakati pezvipenyu nemamiriro epanyama zvinodzidzwa.
Nzvimbo
Kana tangojekesa iwo mazano, isu tichaenda kuongorora nzvimbo yacho zvinoenderana nenzvimbo dzenzvimbo yemiomes. Iwe unofanirwa kufunga nezve zvimwe zvinhu zviri kuenda kuti zvione nzvimbo yemhando dzakasiyana dzebiomes. Aya mamiriro anotevera:
- Latitude: Iyo ndiyo ichaona tembiricha uye mwaka. Zvinoenderana nenzvimbo yatinowana tinowana nzvimbo dzine subpolar, polar, inotonhora, inotonhora uye inodziya mamiriro ekunze.
- Mamiriro ekunze: inonyanya kugadziriswa nemvura inonaya. Kunaya kwemvura kwakakosha kuti ukwanise kusimudzira hupenyu hwezvose zvipenyu nemhuka. Pano tinogona kuwana zviteshi zvakasiyana munzvimbo. Kune nguva yechando inonaya, mwaka wakaoma, inotonhora, uye zvinopesana.
- Kureba: Ndiyo musiyano unotara mhando yemhuka uye mhando yehuswa hunogona kukura. Zvichienderana nekukwira kumusoro iwe unogona kuona mamwe marudzi emhuka uye zvimwe zvezvirimwa zvakachinjika kune aya mamiriro.
Mhando dzeBiome
Pasi rese pane mhando dzakasiyana dzebiomes zvinoenderana nehunhu hwatataura pamusoro. Ngatione zvavari:
Nyika yepasi
Ndidzo dzinokura munzvimbo dzepasi pano pevhu. Inoonekwa nemamiriro ekunze chaiwo, zvinomera nemhuka asi haifanirwe kunge iine mhando imwechete kana zvipenyu. Kune mhando dzakasiyana dzebiomes:
- Jungle
- Sango
- jira remubhedha
- Meadow
- Taiga
- Tundra
- Desierto
- Nhanho
Mvura yemvura
Idzo ndidzo dzinosanganisira nzvimbo nenzvimbo dzepasi zvakafukidzwa nemvura, makungwa, makungwa, nzizi, nyanza kana chero mvura. Ngatione zvavari:
- Mvura yakachena biomes: Ndidzo idzo mune nzizi dzenzizi nehova, dzinozivikanwa se lotic currents, uye dziya dzemvura dzakadzikama dzakaita semadhamu nemadhibhi panonzi masaisai aya lentic.
- Marine biomes: Kune akasiyana marudzi enharaunda kwaanosiyana zvakanyanya nekudzika kunosvika mvura uye chinhambwe kubva kumahombekombe. Isu tinowana marome biomes eiyo littoral kana neritic uko hunhu hukuru ndiko kupenya kwemvura kupihwa kudzika kwavo kwakadzika uye kuwanda kwevakavaka muviri. Imwe mhando ndeye oceanic kana pelagic marine biome. Hunhu hwahwo hukuru ndiko kuvapo kwechikwata chakavhenekerwa uko kune nzvimbo dzine udzamu hukuru uko mwenje usingasvike. Nekuti pane mhuka uye zvirimwa zvakagadziriswa kushayikwa kwechiedza uye yakakwira mvura kumanikidza.
Sezvauri kuona, kune mhando dzakasiyana dzebiomes dzakapararira kutenderera pasirese kwadzinonyanya kugadziriswa nedzimwe mamiriro ekunze dzinopa kusimudzira kwemhando dzakasiyana dzemhuka nemhuka. Ndinovimba kuti neruzivo urwu unogona kudzidza zvakawanda pamusoro pekuti chii chinonzi biome uye hunhu hwayo.