Imwe yemhuka dzine hukama netwiza ndiyo okapi. Dzimwe nguva zvinoita sekunge imhuka inova mhedzisiro yekuyedza kwevanhu, asi imhuka iri yemhuri yekwaGiraffidae uye ndiyo hama yepedyo kwazvo kutiza. Tinogona zvakare kuona kuti ine mamwe maitiro uye hunhu hunhu hwakafanana nefiber. Izvi zvinoita kuti ive mhuka inonakidza kwazvo kubva kune yakasikwa uye yekuda kuziva maonero.
Naizvozvo, isu tiri kuzotsaurira chinyorwa ichi kukuudza zvese hunhu, pekugara, kufudza uye kuberekesa okapi.
Mhando huru
Mhuka iyi inosanganiswa pakati pembizi uye twiza zvakaoma kudzidza nekuti zvine maitiro asinganzwisisike. Uku kunetsa kunoita kuti zviwedzere kuomarara kuwana ruzivo nezvazvo. Tikatarisa muviri zvakakwana tinozviona zvese zviri zviviri chimiro chemuviri semusoro chinotiyeuchidza nezve twiza. Zvisinei, makumbo uye mutsipa wavo mupfupi pane uya wetwiza.
Pamusoro tinoona kuti nzeve mbiri dzine kufamba kwakanaka dzinomira sei. Vanoshandisa nzeve idzi kuti vagone kuzvichenjerera kumhuka dzinodya dzimwe mhuka. Ine nyanga mbiri diki dzakafukidzwa nevhudzi uye izvo vesaenzi havana kuwana chero basa. Hadzisi nyanga dzinoshandiswa pakudanana kana kudzivirira. Hunde yawo yakasimba uye ine kamukwidza kumashure zvishoma kwakafanana netwiza. Makushe ayo akatsvuka kana kuti salmoni, makumbo uye makumbo uko ine mitsetse mitema nemichena inofanidza iwo ruvara neruvara rwembizi.
Kuva mhuka inodya miriwo, ine rurimi rurefu uye rwakareba rwevara dema. Rurimi rwakagadzirisa nenzira yekuti runokwanisa kutora mashizha emiti nemakwenzi. Rurimi rwakareba zvekuti Okapi inogona kunyatsochenesa nzeve dzayo nayo. Kureba kwayo kunowanzo pakati pe 2.15 metres uye huremu hwayo hwakatenderedza 250 kg.
Kunyangwe jasi rayo rakatosiyana zvachose, kutaridzika kwacho kwakafanana nekwe twiza kadiki.
Maitiro eOkapi uye kubereka
Mhuka iyi kazhinji ine hunhu hwayo uye zvainoita husiku. Dzimwe nguva tinogona kuona mapoka madiki emhuka idzi panguva yekubereka. Hadzi inongokwanisa kuzvara mwana mumwe chete. Zvinowanzoitika mukupera kwezhizha kana kutanga kwekutanga. Kubata kunotora kwemwedzi gumi neshanu. Sezvo amai vachikwanisa chete kubereka mwana mudiki uye nguva yekubata iri yakareba, mwero wekubereka wemhuka idzi idiki.
Maokie madiki haana kunyanya kusiyana neechikadzi anovadyisa. Izvi zvinoreva kuti panofa amai vemhuru, inogamuchirwa zviri nyore neimwe okapi hadzi. Uku ndiko kumwe kushandurwa kwakaitwa mhuka iyi nekuda kwekunonoka kubereka kwayo. Mukushaikwa kwehama, chero mumwe mukadzi anogona kuita saamai.
Chikara chete cheOkapi ingwe nemunhu. Kune vese munhu uye ingwe, okapis anotarisana nerufu kuitira kudzivirira vechidiki. Sezvazviri kutarisirwa, kupihwa kuti vane yakadzikira kubereka, zvakakosha kuti vabereki vagone kuchengeta vana vavo.
Vakadzi vanosvika pakukura pabonde kubva pamakore maviri ekuberekwa. Varume, zvisinei, vanofanira kumirira mamwe makore mashoma. Mhuka iyi ine pfungwa dzakasimukira zvikuru dzekunhuwidza uye kunzwa. Ivo vanozvishandisa, pamusoro pezvose, kuongorora kuvepo kwekuvapo kwechikara munzvimbo yavo. Sezvo chikafu chayo chiri chehuswa, hachidi kunzwa kana kunhuwa kutsvaga chikafu chayo. Idzo mhuka dzisingatomboshandisa izwi ravo reizwi. Izvi zvinopa kunzwa kwekuti imhuka mbeveve. Chinhu chega chinogona kunzwika kubva kumaokapi ndevechidiki pavanosheedza vanaamai vavo kana panguva yekudanana vasati varoora.
Chikafu uye pekugara
Nzvimbo yekugara yehama dzetwiza iri muDemocratic Republic of the Congo, muAfrica. Iyi pekugara inozivikanwa sezvo ivo vasingagare kune imwe nzvimbo yepasi mune yakasununguka. Ivo vanoonekwa mukutapwa mune dzimwe nzvimbo zhinji pasi pano senge zoo mumaguta mazhinji.
Idzi mhuka dzinogara mumasango makobvu kana dziri musango. Masango aya anobva kuchamhembe kwenyika yeAfrica munzvimbo inosvika zviuru mazana maviri nemakumi mana nemana emakiromita. Kusiyana nehama dzavo twiza, idzi mhuka hadzigare musavana. Ndicho chimwe chezvikonzero nei shanduko yemhuka idzi isina kuvaita vakareba kunge twiza. Izvi zvinodaro nekuti kukwanisa kufamba musango kuti uve wakareba kudaro kungave kushanduka kwekushanduka.
Chokwadi chinoda kuziva uye chakakosha ndechekuti aimbogara kuUganda. Nekudaro, nekuda kwekuenderera kwavo kusati kwaitika, nzvimbo ino yakatsakatika.
Nezve kudya kwayo, takatotaura kuti imhuka inovaraidza. Kudya kwavo kunobva pane zvinomera. Kunyanya, inodyisa mashizha, nhungirwa uye madzinde emiti nemakwenzi emasango kwavanogara. Ivo vanogona kutora mamwe matavi uye voadhonza nekuda kwerurimi rwavo rwakasimba. Ivo vanokwanisa kuvadhonza kuti vakwanise kudzikisa ivo kubva kumatunhu akakwirira. Aya ndiwo maitiro avanogona kuwana iwo manyoro nyoro mashizha.
Kwete chete, mumashizha emiti nemakwenzi, kunyangwe icho chiri chikuru chikafu. Ivo zvakare vanofarira kudya zvirimwa zvinowanikwa musango pasi. Masayendisiti anofunga izvozvo vanodya pamusoro pemhando dzinopfuura zana dzemiti, pamwe nemimwe michero uye kunyange howa.
Okapi ari munjodzi yekutsakatika
Parizvino maokapis mhando iri kutyisidzirwa sezvo kusvibiswa kwevanhu vayo kuri kudzikira. Mumakore mashoma chaizvo zvinogona kuve munjodzi yekutsakatika uye kutsakatika mumakumi mashoma emakore.
Pakati pezvikonzero zvikuru zvinotyisidzirwa naOkapi zvinotevera:
- Kuchera kunoparadza nzvimbo yadzo yechisikigo
- Kutemwa kwemasango
- Poaching
- Mamiriro ehondo yekurwa
Ndinovimba kuti neruzivo urwu iwe unogona kudzidza zvakawanda nezve Okapi nehunhu hwayo.