Tinoziva kuti vanhu vakawedzera huwandu hwavo pasirese nekumhanyisa mwero. Kubva pakuchinja kwemaindasitiri isu takaisa chikamu chikuru chepasi uye nemabasa edu ekugadzira tinopedzisira tasvibisa masisitimu echisikigo. Kushandiswa zvisina tsarukano uye kusingagadzirisike kwezviwanikwa zvisirizvo hakusi kungokanganisa hutano hwepasi, asi zvakare kuri kuparadza marudzi ezvisikwa nekuzviita kuti zvinyangarika zvachose. Mune runyorwa rwe mhuka dzisisipo Iko kutove nenhamba hombe yemhuka uye zvirimwa zvakanyangarika zvachose kubva pasi rino nekuda kwedu.
Naizvozvo, tiri kuenda kuzoongorora dzimwe mhuka dzakatsakatika idzo dzaanogona kungorangarira uye dzatisingazombokwanisa kuona papasi redu zvakare.
Zvinokanganisa nharaunda
Vanhu vanobvisa zviwanikwa zvekuzvishandisa mumabasa edu ekugadzira, kungave mumaindasitiri kana mukushandisa. Isu tinoziva kuti, nemasikirwo, vanhu vanoda zviwanikwa kuti vakwanise kuzvipa nekukudziridza seshiri. Nekudaro, isu tasvika padanho rehunyanzvi uye kudiwa kwekushandisa zvakakwirira zvekuti tinopedzisira taparadza zvese zvatinopfuura.
Dambudziko guru riri mukushandiswa kwemafuta emagetsi sosi yesimba. Aya mafuta anounza huwandu hwakawanda hwekusvibisa mweya uko kunokonzera matambudziko akakomba, shanduko yemamiriro ekunze uye kudziya kwepasi. Kutenda kune zvipenyu zvakasiyana, vanhu vanofarira kuchengetedzwa kwechikafu, kuwana mvura yakachena uye nemidziyo. Chiyero chehupenyu chinobatsirawo kugadzirisa mamiriro ekunze uye kudzora kusvibiswa. Nekudaro, nekuda kwezviitiko zvedu, chiyero ichi chiri kutyisidzirwa zvekuti vanhu vanozove nedambudziko rekuwana chikafu nesimba.
Kutsakatika kwemarudzi hachisi chinhu chisingaite, asi kune sangano rinotarisira kuyera kukanganisa kwezvakatipoteredza pamhuka dzakatsakatika. Sangano Romubatanidzwa Wenyika Dzepasi Pose (UN) rakayambira kuti zvipenyu zana nemakumi mashanu zvakatsakatika zuva rega rega. Sekureva kwemushumo we2019 nezve mamiriro ezvisikwa zvipenyu zvepasi, 25% yemhuka dzinoongororwa pamwe nemiti zviri munjodzi yekutsakatika uye chikamu chimwe chete muzvitatu chenyika dziri munzira yekuzadzisa zvinangwa zvavo zvezvinhu zvipenyu.
Uku kurasikirwa kukuru kwekusiyana kwezvinhu zvipenyu kunoita kuti zviome kune vanochengetedza nzvimbo kuti vaongorore kuderera kwemarudzi emiti nemhuka panguva chaiyo-yenguva. Kuti tidzivirire zvipenyu zvedu, tinofanirwa kubheja pane kuchengetedza zvakatipoteredza. Kune mamirioni ezviyero zvekuchengetedza nharaunda senge kuberekesa mhuka mukutapwa kwekuzadzisa kwavo mune ramangwana. rusununguko, kugadzirwa kwenzvimbo dzinochengeterwa zvisikwa, kurwisa kutengeswa kwemhuka, nezvimwe.
Dzakatsakatika mhuka
Chekutanga pane zvese kuziva kuti mhuka dzakatsakatika dzinorevei. Rudzi rwunofungidzirwa kuti rwakatsakatika zvachose apo wekupedzisira anozivikanwa mhando anofa asina kusiya chero magene anogara nhaka. Ngano yemutemo wemakore makumi mashanu yakaenderera, asi hapana chaicho chakatarwa margin. Mutemo uyu unoratidza kuti kana pasina mhuka inoonekwa panguva iyoyo inogona kutariswa seisina. Kusarudza kana rudzi rwakasiyana zvachose kwakaoma. Pane imwe nguva, zvimwe zvienzaniso zvezvipenyu izvo zvaionekwa senge zvakasiyana zvakawanikwa, chiitiko chinozivikanwa seRazaro taxon.
Kugona kusimbisa kutsakatika kwechisikigo, zvakakosha kuti uzive mushe mutsvuku weInternational Union for Conservation of Nature (IUCN). Gwaro iri, rakatangwa makore anodarika hafu yezana apfuura, rave kuunganidza ruzivo kubva kune nyanzvi nyanzvi dzebiology, vanochengetedza mhuka uye vanoverengeka kuti vanyore mamiriro ekuchengetedza mhando.
Mhando dzemhuka dzakatsakatika
Haisi mhuka dzese dzinonyangarika zvachose dzinoita saizvozvo nenzira imwechete. Parizvino, mhando mbiri dzekutsakatika dzinogona kusiyaniswa zvichienderana nenzira iyo mhuka inopedzisira yanyangarika. Ngatione kuti ndedzipi idzi mhando:
- Kutsakatika kwemweya: ndezve iyo mhando iyo inonyangarika ichipa kumwe kune yakachinja zvakanyanya. Rudzi rwekutanga rwunofungidzirwa semadzitateguru uye rwunofungidzirwa kunge rwusipo kana ruchirwisa vanhu vane magene akafanana. Zvisinei, dzinza rake rinoenderera mberi. Iko hakuna kuwedzera kana kuderera mukusiyana kwakazara.
- Kutsakatika kwetemu: imhando inopera isina kusiya vazukuru zvachose. Naizvozvo, huwandu hwesiyano yakazara inoderera. Nekudaro, inogona kuve yakakamurwa kuita mhando mbiri: kumashure kwekupedzisira kutsakatika. Iyo ndeye iyo inokonzeresa inofambira mberi kutsakatika uye ichaenderera nekufamba kwenguva. Pano vanhu vari kutsakatika nekufamba kwenguva kungaite nechisikigo kana zvikonzero zvevanhu. Kupera kukuru kwekupedzisira: ndiyo imwe inoitika pasi rose uye iine chinokonzeresa. Inofanira kunge iri chinhu chinokonzeresa kutsakatika nekukanganisa huwandu hwezvinhu zvisina hukama. Pano isu tine muenzaniso wakajeka wekutsakatika kwemadinosaurs.
Zvinokonzera kutsakatika kwemhuka
Tinofanira kuziva kuti mhuka dzinogona kutsakatika zvakasikwa nekushanduka kana neshanduko yemamiriro ekunze. Mhuka uye zvirimwa zvinofanirwa kujairana neshanduko mune zvinoitika zvecosystem kwazvinogara. Kune mamwe marudzi anoshanduka zvirinani kupfuura mamwe uye anokwanisa kuenderera mberi nemhando. Zvisinei, vamwe havazviiti nenzira imwecheteyo. Tinofanira kuziva kuti zvinopfuura makumi mapfumbamwe nemapfumbamwe% ezvisikwa zvese zvakamborarama pasi redu hapachina.
Ngatione kuti ndezvipi zvinonyanya kukonzera kutsakatika kwemhuka:
- Huwandu hwevanhu uye zvechibereko zviitiko: zvipenyu vanhu vadiki vane njodzi yakakwira yekutsakatika. Izvi zvinodaro nekuti kusarudzika kwechisikigo kunogona kurwisa zvakadzama uye hakuna magene akakwana ekuti awedzere kuchinjika.
- Kuparadza kwenzvimbo dzesango: Ichi chinhu chinonyanya kukonzerwa nezvikonzero zvevanhu. Kunyanya kushandiswa kwezviwanikwa zvepasi nepagungwa zvinounza kuparadzwa kwenzvimbo dzinogara mhuka dzesango.
- Nhanganyaya yemhando dzinopinda: Zvisikwa zvinopinza zvinounzwa munzvimbo yezvisikwa nenzira yekugadzirira, nemaune kana netsaona kukurudzira shanduko yezvirimwa zviripo. Vagari vatsva vanobvisa zvisikwa zverudzi izvo zvinogona kutsakatika.
- Shanduko Yemamiriro ekunze: kuwedzera kwetembiricha yepasi rose kunokonzera shanduko musimba remuchadenga. Zvese izvi zvinokanganisa kunaya kwemvura, kudziya, kusanaya kwemvura, mafashama, nezvimwe.
Ndinovimba kuti neruzivo urwu unogona kudzidza zvakawanda pamusoro pekutsakatika kwemhuka nemhando dzadzo.