Imwe yemafungiro ane chekuita nekuchengetedzwa kwezvakatipoteredza uye kuderedzwa kwenjodzi dzezvakatipoteredza ndiyo Kuchengetedzwa kwezvakatipoteredza. Iyi inzira yekuzvidzivirira kubva kumatyisidziro anotarisana nenharaunda uye inoita kuti vanhu vatarisire nharaunda yavo yese kuti vararame. Kuchengetedzwa kwezvakatipoteredza kwave chinhu chakakosha kwazvo mukuvandudzwa kwemaguta, nyika, makambani uye nzanga muuzhinji.
Naizvozvo, isu tiri kuzotsaurira ichi chinyorwa kukuudza iwe zvese zvaunoda kuti uzive nezve kuchengetedzeka kwezvakatipoteredza.
Chii chinonzi kuchengetedzeka kwezvakatipoteredza
Pfungwa yekuchengetedzwa kwezvakatipoteredza, nekungoteerera pfungwa yayo, ine chekuita nekuzvidzivirira kubva panjodzi dzezvakatipoteredza. Maitiro atinorarama geopolitical akachinja zvakanyanya mumazana emakore apfuura. Nhoroondo, imwe yenjodzi idzo vanhu vachasangana nayo yaive yavo nzira yechiuto muhondo dzezvombo. Zvisinei, nhasi, muvengi wedu achinja. Iye zvino ndiwo matambudziko epasirese atinotarisana nawo uye kuti tinofanirwa kubatana kuti tigadzirise matambudziko aya.
Kuuya kwematambudziko matsva ezvakatipoteredza zvinoreva kuti tinofanirwa kuve nehunyanzvi hwekuvandudza tekinoroji kuti tikwanise kurwisa. Naizvozvo, kuchengetedzwa kwezvakatipoteredza kunoonekwa sechikamu chekuchengetedza dambudziko repasirese. Iyo inosvikira vese padanho remasangano akasununguka maitiro epasirese. Nyika yega yega ine yayo nyika marongero pamusoro pekuchengetedza kwezvakatipoteredza.
Izvo hazvidzivirirwe izvo zvinonamira kukudziridza imwe neimwe munyika yega yega sezvo zvinoenderana nemaonero. Kune nzvimbo uko kuchengetedzeka kwemauto kunopa nzira kune yakajeka chiratidzo iyo, pamwe nekudiwa kwekuchengetedzwa kwezvakatipoteredza, kuyedza kugadzirisa matambudziko ane chekuita nekushomeka kwechikafu, kusagadzikana munharaunda, hurombo, pakati pevamwe. Izvo zvakati wandei kudoma misi apo magariro, vanhu, hupfumi uye zvakatipoteredza zvinhu zvakatanga kuve zvine hukama. Zvisinei, Zvinogona kutaurwa zvine chokwadi kuti kubva kuma20s vaive vekutanga kubuda kwekuziva nezve ecological uye kufamba kwenzvimbo.
Nguva yakakosha munhoroondo yezvakatipoteredza yaive muma80. Ndepano apo pfungwa yekuchengetedzwa kwezvakatipoteredza yakatanga kuve inozivikanwa, iyo yaisanganisira magariro, hupfumi uye zvinhu zvevanhu. Gare gare, muma90, FAO ndiyo yaive yekutanga kuburitsa pfungwa ye "kodzero dzekuchengetedzwa kwevanhu" sechikamu chehukuru hwepfungwa yekodzero dzevanhu. Mune mamwe mazwi, vanhu vane kodzero yekugara nharaunda yakanaka kwavanogona kugara mukuwirirana.
Kuchengetedzwa kwezvakatipoteredza nenzvimbo
Uye, sezvatakambotaura, kuchengetedzwa kwezvakatipoteredza kunoenderana nenyika dzatinowanikwa uye nehupfumi, zvematongerwo enyika, zvemagariro pamwe nehutongi hwezvakatipoteredza. Muchiitiko chimwe nechimwe chaicho tinogona kuwana zvinhu zvisingaperi zvinofanirwa kuongororwa uye paine kusiyanisa hunhu.
Tichataura nezvekuchengetedzwa kwezvakatipoteredza muMediterranean nekuti ndizvo zvinotinetsa. Mune mhando iyi yezvakatipoteredza kuchengetedza nyaya dzakadai se:
- Gwenga reMediterranean: nekuda kwekuita kwevanhu kuti vagadzirise nzvimbo dzese dzeguta. Sezvo chifukidziro chezvirimwa chiri kuparadzwa, mwero wekukurwa kwevhu unowedzera uye, kuwedzerwa kusanaya kwemvura, kunokonzera kugwenga nekurasika kwezvisikwa zvipenyu Dambudziko rekuva gwenga riri kukura.
- Kufanoona kwekushanduka kwemamiriro ekunze. Shanduko yemamiriro ekunze inonyanya kukanganisa iyo yese yeIberian Peninsula. Isu tiri nharaunda inotambura kunharaunda kumhedzisiro yeshanduko yemamiriro ekunze. Izvo zvinhu zvinotirwisa zvakanyanya kusanaya kwemvura, kuwedzera kwekushisa uye kukukurwa.
- Kupera kwemarudzi. Chimwe chinhu chekufunga nezvacho maererano nekuchengetedzwa kwenzvimbo yeMediterranean. Nekuda kwekuva gwenga, huwandu hwakawanda hwezvinhu zvipenyu nemasikirwo ezvisikwa akarasika. Izvi zvinokonzera kutsakatika kwemarudzi mazhinji uye kunoisa vamwe munjodzi yekutsakatika.
- Kubata hove: mwero wekuredza uri kukura kupfuura iwo wekuvandudzwa kwemarudzi. Izvi zvinogona kutungamira mukusaenzana muketani yezvokudya mumakungwa uye kutsakatika kwekutanga kwemamwe marudzi. Ivo vanoisawo panjodzi dzakawanda mhando dzehove uye dzimwe dzinobatwa netsaona.
- Kushaikwa kwemvura. Icho chikamu chekutarisa nekuda kwemhedzisiro yekuchinja kwemamiriro ekunze. Kusanaya kwemamiriro ekunze ari kuitika nekuwedzera kuwanda uye kusimba muIberian Peninsula.
- Sango rinopisa. Nekuda kwetembiricha yakakwira padanho repamusoro, tinogona kuve nekuwanda uye kuwanda kwemoto wesango. Kune izvi zvinowedzerwa kusanaya uye nguva dzemasaisai ekupisa. Moto wemasango haungoparadze hunhu hwezvinhu zvipenyu asi unoderedzawo zvisikwa zvipenyu. Icho chimwezve mhedzisiro yekutsakatika kwemarudzi.
- Mafungu anopisa. Ichi chiitiko chinowirirana nekuwedzera kweavhareji tembiricha.
- Kusanaya kusingaperi. Izvo zvinokonzerwa neyepasi pagore avhareji yekunaya mwero.
- Kurasikirwa kwekukohwa. Vachave nekubatana kweakawanda akasanganiswa mhedzisiro. Kune rumwe rutivi, kuwedzera kwekushisa kwaive kwakajairika. Kune rimwe divi, kune kwakawandisa uye kwakanyanya kusanaya kwemvura. Uye zvakare, mafungu ekupisa uye asina kujairika matatya emamiriro ekunze akadai semafashama nemvura zhinji zvinowedzerwa pairi.
- Matambudziko ezvehupfumi nehupfumi.
Ehupfumi, ezvakatipoteredza uye magariro matambudziko
Kune nzvimbo dzakawanda umo mamiriro acho angave anoshamisa. Izvi zvinokonzerwa nekuvapo kwezviitiko zvakanyanyisa sekukwira kwenzvimbo yegungwa umo matanho anofanirwa kuiswa anogona kuve nechinangwa chekudzivirira matambudziko ezvekuchengetedza chikafu uye kunyangwe kutama kukuru. Kune aya matambudziko ezvakatipoteredza anowedzerwa matambudziko emagariro anotorwa kubva mumadhirama evanhu nematambudziko ekuchengetedzwa kwenyika neepasi rese. Muenzaniso weiyi njodzi dzezvakatipoteredza dzakadai sekudonhedza radioactive kana kudonhedza mafuta.
Munenge nyika dzese dzakabudirira tinowana nzvimbo hombe dzemadhorobha idzo kupomera kukuru kwekusvibisa mweya, seChina kana India. Idzi ndidzo nyaya hombe dzekuchengetedza zvakatipoteredza.
Ndinovimba kuti neruzivo urwu unogona kudzidza zvakawanda nezve kuchengetedzeka kwezvakatipoteredza.