De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft haar bijgewerkte compilatie van prioritaire bacteriële pathogenen voor 2024 gepubliceerd. Deze lijst, die van cruciaal belang is voor de mondiale gezondheid, omvat 15 families van antibioticaresistente bacteriën, ingedeeld in drie groepen. Deze categorisering is bedoeld om het prioriteringsproces te stroomlijnen en de ontwikkeling van nieuwe behandelingen te vergemakkelijken die gericht zijn op het bestrijden van de groeiende dreiging van antimicrobiële resistentie.
In dit artikel gaan we je vertellen wat de resistente bacteriën die het gevaarlijkst zijn voor de menselijke gezondheid.
resistentie tegen antibiotica
Antimicrobiële resistentie ontstaat wanneer bacteriën, virussen, schimmels en parasieten het vermogen ontwikkelen om weerstand te bieden aan de effecten van medicijnen die ooit effectief tegen hen waren. Dit fenomeen vertaalt zich in ernstiger ziekten die moeilijker te behandelen zijn, waardoor de kans op verspreiding en overdracht onder de bevolking groter wordt. Dit resulteert in hogere ziekte- en sterftecijfers. De belangrijkste oorzaak van deze zorgwekkende toename van de resistentie is het overmatige en ongepaste gebruik van antimicrobiële stoffen.
Om deze dreiging te bestrijden heeft de WHO haar lijst van prioritaire ziekteverwekkers bijgewerkt, waarbij nieuwe bewijzen en kennis van deskundigen zijn geïntegreerd. Deze lijst geeft niet alleen richting aan het onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe antibiotica, maar bevordert ook internationale samenwerking en innovatie op dit gebied.
Classificatie van prioritaire pathogenen
De lijst met ziekteverwekkers is onderverdeeld in drie prioriteitsgroepen:
- kritisch
- Alt
- middelen
Deze classificatie is gebaseerd op verschillende factoren, waaronder de mondiale prevalentie van infecties veroorzaakt door resistente bacteriën en de gevolgen voor de volksgezondheid. De lijst wordt een essentieel hulpmiddel bij het regisseren middelen voor de ontwikkeling van nieuwe antibiotica en het verbeteren van de toegankelijkheid ervan, waarbij de uitdagingen worden aangegaan die de vooruitgang op dit gebied vertragen.
De ontwikkeling van nieuwe antibiotica is van cruciaal belang om de dreiging van antimicrobiële resistentie aan te pakken. Dit proces stuit echter op meerdere obstakels. Deze omvatten de hoge kosten van onderzoek en ontwikkeling, de lange tijd die nodig is om nieuwe medicijnen te testen en goed te keuren, en het financiële risico dat daarmee gepaard gaat.
Het bevorderen van internationale samenwerking
Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, is het essentieel om internationale samenwerking te bevorderen. De WHO speelt een centrale rol bij het coördineren van mondiale inspanningen en het faciliteren van de uitwisseling van kennis en middelen tussen landen en organisaties. Deze samenwerking is van cruciaal belang om de ontwikkeling van nieuwe behandelingen te versnellen en ervoor te zorgen dat deze wereldwijd beschikbaar zijn.
Naast samenwerking is innovatie een belangrijk onderdeel in de strijd tegen antimicrobiële resistentie. Onderzoek naar nieuwe klassen antibiotica en alternatieve therapieën moet worden aangemoedigd. Financiële prikkels en ondersteunend beleid kunnen dat wel spelen een belangrijke rol bij het aanmoedigen van farmaceutische bedrijven en onderzoekers om op dit cruciale gebied te investeren.
Antimicrobiële resistentie heeft een aanzienlijke impact op de volksgezondheid. Geneesmiddelresistente infecties zijn moeilijker te behandelen, wat resulteert in langere ziekenhuisverblijven, hogere medische kosten en een hogere mortaliteit. Bovendien kan resistentie routinematige medische behandelingen, zoals operaties en chemotherapie, riskanter maken vanwege het verhoogde risico op infecties.
Surveillance en preventie zijn essentiële elementen om de verspreiding van antimicrobiële resistentie tegen te gaan. De WHO beveelt de implementatie aan van robuuste surveillanceprogramma’s om resistentie te monitoren en opkomende patronen te detecteren. Deze programma's moeten vergezeld gaan van preventiestrategieën, zoals het bevorderen van passend antibioticagebruik en het implementeren van goede hygiënepraktijken in gezondheidszorgomgevingen.
Educatie en publieke bewustwording zijn ook erg belangrijk. Het is noodzakelijk om de bevolking voor te lichten over de gevaren van antibioticamisbruik en verantwoorde praktijken te bevorderen. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg moeten voortdurend worden opgeleid over de nieuwste richtlijnen en protocollen voor het gebruik van antimicrobiële stoffen.
Lijst van prioritaire ziekteverwekkers volgens de WHO in 2024
De actualisering van de lijst van prioritaire ziekteverwekkers door de Wereldgezondheidsorganisatie is een essentiële stap in de strijd tegen antimicrobiële resistentie. Deze lijst biedt niet alleen duidelijke richtlijnen voor het onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe behandelingen, maar benadrukt ook het belang van internationale samenwerking en innovatie. Door de uitdagingen van antimicrobiële resistentie alomvattend aan te pakken, kan aanzienlijke vooruitgang worden geboekt bij de bescherming van de volksgezondheid wereldwijd.
De WHO-lijst van prioritaire bacteriële pathogenen voor 2024 omvat deze bacteriën:
Kritieke prioriteit:
- Carbapenem-resistente Acinetobacter baumannii
- Enterobacteriaceae resistent tegen cefalosporines van de derde generatie
- Enterobacteriaceae resistent tegen carbapenems
- Rifampicine-resistente Mycobacterium tuberculosis (die is opgenomen na het uitvoeren van een onafhankelijke analyse met parallelle aangepaste criteria en na de daaropvolgende toepassing van een aangepaste analysematrix om te beslissen op basis van verschillende criteria).
Hoge prioriteit:
- Salmonella Typhi resistent tegen fluorochinolonen
- Shigella spp. resistent tegen fluorochinolonen
- Vancomycine-resistente Enterococcus faecium
- Carbapenem-resistente Pseudomonas aeruginosa
- Fluorochinolonresistente niet-tyfus-salmonellae
- Neisseria gonorrhoeae resistent tegen cefalosporines en/of fluorochinolonen van de derde generatie
- Methicilline-resistente Staphylococcus aureus
Gemiddelde prioriteit:
- Macrolide-resistente groep A-streptokokken
- Macrolide-resistente Streptococcus pneumoniae
- Ampicilline-resistente Haemophilus influenzae
- Macrolide-resistente groep B-streptokokken
Waarom worden ze resistent?
Er zijn talloze redenen waarom bacteriën resistent worden tegen antibiotica:
Mutatie en natuurlijke selectie:
- Bacteriën zijn micro-organismen die zich snel voortplanten. Sommige bacteriën verwerven in de loop van de generaties mutaties in hun DNA.
- Bij blootstelling aan antibiotica overleven bacteriën die gunstige mutaties hebben om het medicijn te weerstaan, terwijl gevoelige bacteriën sterven.
- Na verloop van tijd stapelen deze mutaties zich op, waardoor resistente stammen ontstaan.
Genoverdracht:
- Bacteriën kunnen ook resistentiegenen aan elkaar overdragen. Dit gebeurt wanneer de ene bacterie DNA van de andere vangt.
- Als een resistente bacterie zijn genetisch materiaal overdraagt aan een gevoelige bacterie, wordt de tweede ook resistent.
Onjuist gebruik van antibiotica
- Het massale en onjuiste gebruik van antibiotica versnelt dit proces. Zelfmedicatie of onvolledige behandelingen zijn voorbeelden.
- De bacteriën passen zich aan en ontwikkelen een multiresistent ‘superschild’ dat meerdere medicijnen tegelijkertijd kan afstoten.
Ik hoop dat je met deze informatie meer te weten kunt komen over de resistente bacteriën die het gevaarlijkst zijn voor de menselijke gezondheid.