I roto i te taiao he momo momo kaiao ka rite ki o raatau ahuatanga me te taiao e kitea ai. Ko tetahi o nga rauropi taiao ko te moana moana. Ko nga rauropi koiora moana e haangai ana i te nui o te koiora me te momo rereketanga o te koiora koiora o te tipu, te kararehe, te rauropi me te rāpoi ngota. Tuhinga o mua rauropi moana Akene he orite, koinei tetahi o nga rauropi rereke o te ao. He rereke ona ahuatanga mai i nga pou ki nga tropic puta noa i te ao. He miriona nga hapori o nga mea ora e noho ana i enei rauropi kaiao me te waahi kua ki tonu i te ora.
I roto i tenei tuhinga ka korerohia e matou nga ahuatanga katoa me te hiranga o te rauropi.
Taurangi
He aha nga rauropi moana
Ko te rauwiringa kaiao o te moana he momo rauropi kaiao, kua kitea ma te wai totetote tona waahanga nui. Kei roto i te rauropi moana nga momo kaiao rereke, penei i te te moana, te moana, te tote, te toka, te moana takutai, te wahapu, te moana moana totai, nga toka toka, me nga rohe takutai.
Ka taea e taatau te whakaaro, he maha nga momo kaiao kaiao e tautoko ngatahi ana i te rereketanga o nga tipu me nga kararehe. I te waahanga e whai ake nei ka kite taatau he aha nga tipu moana me nga roopu kararehe moana e hanga nei i te koiora o enei rauropi, me nga ahuatanga matua o te tinana me te matū e tautuhi ana.
Nga waahanga matua
Ko te kohinga o nga kaiao kaiao katoa e noho ana 70% o te mata o te whenua. Ka tohaina nga kaiaoiao moana ki nga rohe koiora rereke. Kua whakauruhia ki te roopu o nga rauropi kaiao. Kei roto ratou i te wai me te tote rewa hei waahanga matua. Ko te kiato o te wai tote he teitei ake i etahi atu o nga rauropi mataitai o te wai maori, hei whakarite i te ora o nga tipu moana me nga kararehe e urutau ana ki tenei kiato wai nui.
E rua nga momo rohe, ka whakawhirinaki mena ka whitikia e te ra, kia wehewehe i waenga i nga waahanga maamaa me nga waahi kaore i whakamarama. Ko te mahi noa o te rauropi moana ka whirinaki ki te moana, ko nga mahi a te moana e hangai ana ki te kawe me te kawe i nga momo matūkai, kia pai ai te tipu me te ora o te tipu me te otaota e noho ana i enei rauropi matatini.
Ko te rauropi moana te puna o te rawa koiora nui, he momo koiora rereke, penei i nga tipu (tipu) me nga kaihoko tuatahi (ika me te mollusks), kaihoko tuarua (ika iti kaiao) me nga kaihoko tuatoru (ika nunui). Rahi) me nga rauropi pirau (huakita me te harore). Ka mutu, ko etahi ahuatanga abiotic e tautuhi ana i nga ahuatanga o enei rauropi taiao, penei i te te mahana, te tote me te pehanga o ona wai, me te rahinga o te ra ka riro mai i a ia.
Flora me te kararehe o te kaiao kaiao
He maha nga tipu, tae atu ki nga momo ruku me nga momo tipu me nga momo tere, e tipu ana i te koiora tipu o nga kaiao katoa o te moana. E pa ana ki nga ahuatanga o te tinana me te matū o nga momo kaiao kaiao e noho ana, ko enei momo ka whakaatuhia e raatau etahi atu momo ahuatanga ranei o te ao, me etahi hiahia nui hoki.
Ko te Algae he putiputi pai rawa atu o te rauropi. Ko te whānuitanga o ngā momo whānau, puninga, me ngā momo ka noho koiora me te tae o te rauropi kaiao, ka wehea ki te ahumoana parauri, whero, kaakaariki e mohiotia ana. Ko etahi he microscopic (diatoms me dinoflagellates), ko etahi e kiia ana ko te macroalgae, ina hoki ko te rimurimu whakahirahira o te puninga Macrocystis. He urutau tonu te Algae ki te paemahana me etahi atu ahuatanga a-tinana me te matū o te wai e tipu ana, e noho ana, ka tohaina ki nga kaiao kaiao i nga rohe katoa o te ao.
Hei taapiri ki te rimurimu, kei roto i te tipu o nga kaiao kaiao te maha o nga momo tipu, tae atu ki nga kaarawae e kiia nei (he whanau putiputi tatangi, Cymodoceaceae, Ruppiaceae me Posidoniaceae), koinei anake nga tipu puaa o enei rauropi; mangrove (tae atu ki nga mangrove: Rhizophora mangle me ma marove: Laguncularia racemosa me etahi atu momo) me te nui o te hemtoplankton.
Ko nga moana, takutai me etahi atu rauropi taiao o te moana te nuinga o nga momo koiora o te ao, nga kararehe o nga momo roopu, nga whanau me nga momo e noho tahi ana i te pauna koiora. Vertebrates me te hurihuri nui, iti hoki, peera tonu i nga rauropi, noho ngatahi ana ki te rauropi o te ao. Koinei nga momo momo kararehe ka kitea e tatou:
- Mamara Ka kitea nga momo tohorā penei i te tohorangi kahurangi, te tohora hina, tohorā parāoa, orcas, aihe ... etc.
- Repees: Pēnei i ngā nakahi moana, te honu kākāriki, te honu hawksbill ... etc.
- Manu: Te wahi e kitea ai e tatou nga pelikani, karoro, te tikaokao, te osprey ... etc.
- Nga ika: I konei ka kitea nga momo momo whakarapopototanga o nga ika penei i te ika kaka, ika pupuhi, ika taote, ika ika, ika ika, ika ika, ika kowhatu, ika toaka, ika purerehua, kapu, angelfish, hihi, sardines, punga, tuna … Etc.
Nga momo momo rauropi moana
- Whenua maku: E pa ana ki te tomokanga o te kokoru, o te awa ranei, kei raro te maatanga o te tote o te moana i te moana nui. Ka taea te kii he rohe takawaenga i waenga i te wai tote me te wai maori. He tino momona nga waahanga.
- Repo: Ko nga rohe o te wai tote, o te moana ranei. Te whenua e mimiti ana i te wai mai i nga moana me nga awa, he marino te wai, a kaore he kaupapa. Hei kaainga, he maha nga rauemi mo nga ika, momo momo mollusks, me nga pepeke.
- Estuary: Koinei te wahapu o nga awa o te takutai, me te rereketanga o te tote, ka whiwhi tonu i te awa o Aguadulce. Ko te kino ka kitea e tatou ko te pāpaka, te tio, te nakahi tae atu ki ahau me te tini momo manu, me etahi atu momo.
- Mangroves: He ngahere enei e whanake ana i waenganui o te wahapu me te moana. Ko te otaota matua he ngahere iti kua urutau ki te wai tai. I roto i nga wai mangrove, he maha ano hoki nga ika, meawhi, me nga momo ngarara ranei, e whakamahi nei i nga rakau hei piringa, hei kai noa ranei.
- Maara moana: He wai takutai me te hohonu 25 pea te hohonu, kaore i tino kaha nga ngaru a kaore he waipara i te awa. Ko tetahi mahi nui a te moenga moana ko te aukati i te horo o te takutai.
Ko te tumanako ma enei korero ka taea e koe te ako atu mo nga rauropi moana me o raatau ahuatanga.
Hei tuatahi ki te korero