Nkwado na-adigide bụ echiche na anyị anụgoro gbasara ya. Dị ka a kọwara, o yiri ka ọ bụ mmepe nke ọnụọgụ ndị ezubere maka ọdịnihu na nwere ike ịkwado onwe gị n'oge. Otú ọ dị, dị ka ọ na-eme mgbe nile n’ebe onye ọ bụla na-eji okwu ahụ eme ihe, iji okwu ka njọ nke iji ya eme ihe na-eduga ná mmejọ ruo n’ókè nke na-agbanwe okwu mbụ na nke mbụ.
You chọrọ ịma ihe bụ mmepe na-adigide na ihe nile metutara ya?
Na
Mmalite nke mmepe na-adigide
Malite n’afọ ndị 1970, ndị ọkà mmụta sayensị malitere ịghọta na ọtụtụ n’ime ihe ndị ha rụpụtara rụpụtara a ntakiri mmetụta na okikeYa mere, ụfọdụ ndị ọkachamara gosipụtara oke nhụjuanya nke ihe dị iche iche dị na mbara igwe ma mepụta echiche iji kọwaa enweghị ike nke usoro okike.
Otu n'ime njirimara kachasị ama n'oge anyị bụ ijikọ ụwa ọnụ dịka usoro na akara aka nke mmadụ niile. Nke ahụ bụ, anyị si n'otu obodo ma ọ bụ ọzọ, anyị niile sitere na mbara ụwa, nwere oke akụ na ụba, nwere oke na nke anyị ga-ekerịta.
Site na mgbasa ozi na teknụzụ, anyị niile nwere ike ịmara nke ọma banyere ihe na-eme ebe ọ bụla n'ụwa. Tụkwasị na nke ahụ, mmepe nke ụlọ ọrụ na nchọpụta mmanụ ọkụ mere ka anyị, n'ime naanị afọ 260, nwee ọganihu na ọkwa dị elu.
N’afọ 1987, e bipụtara ya akụkọ Brundtland (nke akpọburu "Ọdịnihu anyị niile") nke UN World Commission maka gburugburu na mmepe, nke na-akọwa mmepe na-adigide dị ka mmepe ahụ nke na-achọ igbo mkpa nke ọgbọ dị ugbu a na-enweghị imebi ohere nke ọgbọ nke ọdịnihu iji gboo mkpa nke ha .
Ebumnuche nke akụkọ a bụ ịchọta ụzọ dị mma iji gbanwee mmepe ụwa na nsogbu gburugburu ebe obibi, na iji mezuo nke a, ha nọrọ afọ atọ na ọha na-ege ntị ma nata ihe karịrị 500 e dere kwuru, nke ndị ọkà mmụta sayensị na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị nyochara sitere na mba iri abụọ na otu na echiche dị iche iche.
Njirimara nke mmepe na-adigide
Mmepe na-adịgide adịgide na-arụ ọrụ site na ịchọ nguzozi n'etiti ntọala atọ: ihe omumu, aku na uba na ndi mmadu. Ọganihu nke na-adigide oge ga-enwe nguzozi n'etiti nchedo gburugburu ebe obibi na ndị dị ndụ, ọ ga-enyere aka na mmụba nke akụ na ụba nke mba ma n'otu oge ahụ, na-enye aka na mmepe nke ọha mmadụ nke oge a, na-enweghị nsogbu ndị dịka ịha nhatanha, ịkpa ókè agbụrụ, ime ihe ike nke nwoke na nwanyị, wdg.
Maka obodo inwe mmepe kwụsiri ike na ọha mmadụ iji nwee ọganihu ma nwee ọganiihu, ọ dị mkpa na mkpa ndị metụtara mmekọrịta mmadụ na ibe ya dịka nri, uwe, ụlọ na ọrụ ga-ezute, ebe ọ bụrụ na ịda ogbenye na-agbasa ma ọ bụ ihe ọ bụla na-adịkarị, mpaghara abụọ ndị ọzọ emereme enweghi ike imeputa.
Dika mmepe na mmekorita nke ndi mmadu na-ejedebe site na teknụzụ, ihe onwunwe nke gburugburu ebe obibi, na ikike nke gburugburu ebe obibi iji nweta mmetụta nke ọrụ mmadụ, anyị ga-eme ihe dịka ihe anyị nwere na emechala akụ. Unlimited ibu ọ bụ ihe a na-apụghị ịhụ anya, ebe ọ bụ na ụwa anyị nwere oke.
N'ịbụ ndị chere ọnọdụ a ihu, ohere nke imeziwanye teknụzụ na nhazi mmekọrịta na-ebilite, ka gburugburu wee nwee ike ịgbake n'otu oge ahụ ọrụ mmadụ na-emetụta, iji zere ụkọ akụ na ụba.
Nyere na mmepe anyị ga-ejikọrịrị na mmelite nke ntọala atọ (akụnụba, ecology na ọha mmadụ), ebumnuche nke mmepe na-adịgide ịkọwapụta ọrụ kachasị baa uru nke nwere ike idozi akụ na ụba, mmekọrịta mmadụ na gburugburu ebe obibi nke ọrụ ụmụ mmadụ ma melite ha na-ebibighị ụwa ma ọ bụ mebie akụnụba.
Ndi mmadu nile n’uwa (ma ndi mmadu na ndi ulo oru, ndi otu, na ndi ozo) aghaghi itinye ogidi ato ndia n’eme ka atumatu, mmemme na oru, ebe oburu na anyi choro iga n’ihu ibi ndu anyi ma debe ya maka ndi n’abia n’abia. kwesịrị ichekwa akụ anyị.
Echiche bụ na mba nwere ike itolite na akụ na ụba na-enweghị oke yana na -achọghị ihe ọ bụla ọ bụ utopia. Ruo ugbu a, ọha anyị na-arụ ọrụ ike ya na ọkụ nke mmanụ ọkụ dị ka mmanụ, gas ma ọ bụ kol. Wayzọ a nke ime ihe ma na-eto eto n'ụzọ akụ na ụba, na-emetọ ikuku anyị, mmiri na ala anyị, n'aka nke ya, na-ebute mmebi na mmebi nke ihe ndị sitere n'okike.
Site na mmepe nke teknụzụ ike dị ọcha ma na-agbanwe agbanwe, ịdabere na mmanụ ọkụ na-ebelata. Otú ọ dị, ọ kabeghị ezu iji mebie akụ na ụba anyị na mmanụ ọkụ. Ya mere, ụzọ maka mba niile bụ nke mgbanwe ike dabere na akụ na ụba ike na-eme ka ọ dị ọhụrụ.
Okwu gbasara gburugburu ebe obibi site na mmepe mmepe
Mkpa ọ dị ịmepụta ọnọdụ dị ogologo oge nke na-eme ka ọdịmma dịrị maka ọgbọ ndị dị ugbu a nke a na-emeghị na ọnụahịa nke iyi egwu ma ọ bụ mmebi nke ọnọdụ ibi ndụ n'ọdịnihu nke mmadụ bụ ihe ịrụ ụka adịghị ya. Ya mere, mmepe na-adịgide adịgide na-elebara okwu metụtara mkpa gburugburu ebe obibi anya nke na-emetụta ogidi atọ ahụ.
Earth Charter Ọ bụ akụkọ na-ekwupụta ụkpụrụ omume zuru ụwa ọnụ nke ụwa ga-adigide ga-enwerịrị ma gosipụta nkwupụta zuru oke na nke zuru oke nke ụkpụrụ na ụkpụrụ metụtara nkwado. Emepụtara nke a oge nke afọ 10, nke malitere na Rio Janeiro Summit na 1992.
Iwu nke Earth Charter sitere na usoro itinye aka na ya ka ekepụtara ya, ka ọtụtụ puku mmadụ na ụlọ ọrụ si n'akụkụ ụwa niile sonyere iji chọta ụkpụrụ na ụkpụrụ ndị ahụ nwere ike inyere ndị obodo aka ịtachi obi. Ọbụna taa, e nwere ọtụtụ ụlọ ọrụ na ndị mmadụ na-eji leta a ịkụziri ihe gbasara gburugburu ebe obibi ma metụta ndọrọ ndọrọ ọchịchị mpaghara.
N'aka nke ọzọ, Nkwupụta Universalwa Nile Maka Ọdịbendị Omenala (Unesco, 2001) na-echebara mkpa ọ dị anyị mkpa ịzụlite n'ihe gbasara ọdịbendị dịgasị iche iche yana gburugburu ebe obibi na ndụ dị iche iche. Iji ghọta ọrụ niile nke ihe dị ndụ, mmadụ kwesịrị ịmara akụkọ ihe mere eme nke mmadụ, ebe ọ bụ na anyị emetụtala mmepe nke okike.
Ya mere, enwere ike ịsị na ọdịbendị ọdịbendị na-aghọ otu n'ime mgbọrọgwụ nke mmepe a ghọtara ọ bụghị naanị maka uto akụ na ụba, kamakwa dị ka ụzọ isi nweta enwekwu afọ ojuju ọgụgụ isi, nke mmetụta uche, omume na nke ime mmụọ. N’aka ozo, o buru ogidi ano nke mmepe n’iru.
Ofdị nkwado
Dabere na mpaghara ebe ihe omume obodo dị, a ga-ebute ụzọ na-aga n'ihu n'otu ụzọ ma ọ bụ ọzọ.
Nkwado akụ na ụba
Nkwado a na-apụta mgbe ebumnuche nke ebe nkwado gburugburu ebe obibi na mmekọrịta mmadụ na ibe ya. Ọ na-anwa ime ka nsogbu ọha na eze na gburugburu ebe obibi kwekọọ n'ụzọ ga-aba uru na n'ụzọ ego.
Mgbe anyị na-ekwu maka mmekọrịta mmadụ na ibe ya, anyị na-ezo aka na mmezi mmekọrịta mmadụ na ibe ya na nka ndị ọrụ iji chụsoo ebumnuche mmepe. Maka nke a, ha kwesiri wepụ ihe ọjọọ niile metụtara mmekọrịta mmadụ na ibe ya na-eme ka ihe omume dị iche iche ma na-eme ka ndị dị mma. O metụtakwara eziokwu ahụ bụ na ndị obodo na-enweta uru maka mmepe nke ọrụ emere iji meziwanye ọnọdụ obibi ndụ ha.
Nkwado gburugburu ebe obibi
Ọ bụ nke na-anwa ime ka mmepe akụ na ụba kwekọọ na ichekwa ihe dị iche iche dị ndụ, ihe ndị dị ndụ na ihe ndị sitere n'okike. Ihe omume anyị na-ebute mmetụta na-adịghị mma nke na-emebi usoro okike na ibibi ebe obibi nke ọtụtụ puku ụdị, na-akpata ịda ogbenye nke ọtụtụ ụdị dị iche iche. Yabụ, nkwado gburugburu ebe obibi na-agba mbọ ịchọta nguzozi n'etiti mmepe akụ na ụba nke mba site na mmemme akụ na ụba nke na-ebelata mmetụta na gburugburu ebe obibi ma weghachite ihe emebilarị.
Nkwụsị
Mmepe na-adịgide adịgide mgbe ụfọdụ na-achụso ebumnuche ndị ụfọdụ anaghị enwe ike inweta. Dịka ọmụmaatụ, na ngalaba ike, ọ bụ eziokwu na ka ị na-enwekwu ume ọkụ ma nwekwuo ume dị ọcha, obere ọrụ mmebi ga-eme na gburugburu ebe obibi. Agbanyeghị, iji mepụta ụlọ ọrụ na ụlọ nrụpụta nke ọma, ọ dị mkpa mmepe teknụzụ nke na-adịghị ọnụ ala, nke mere na odighi mfe inweta ya n’uwa nile n’uwa.
Maka mba ndị nwere obere ego, otu ụlọ ọrụ ọgbara ọhụrụ nwere mmekọrịta gburugburu ebe obibi nke nwere nnukwu ụgwọ ọrụ anaghị akwụ ụgwọ karịa ụlọ ọrụ ọkụ ọkụ, ọ bụrụgodi na ọ na-arụ ọrụ nke ọma site na gburugburu ebe obibi. Maka nke a, mba ndị pere mpe etolite ha anaghị akwado ịchụ àjà nke ga-ejedebe uto akụ na ụba n'ihi nrigbu nke gburugburu ebe obibi.
Iji belata nsogbu ndị a niile nke ịha nhatanha na akụnụba, saịtị ahụ "Sustainable mmepe na a iche iche ụwa" na-arụ ọrụ na ntụzịaka a site na ijikọta ikike dị iche iche na ịkọwa ọdịbendị dị iche iche dị ka isi ihe dị mkpa nke atụmatụ ọhụrụ maka mmepe mmepe.
Site na ozi a ị ga-enwe ike ịmata ihe niile metụtara mmepe na-adigide oge ọ bụla ị hụrụ ya.
Bụrụ onye mbụ ịza ajụjụ